Fluid Bodies: Physiology and Chemistry in the Eighteenth-Century Boerhaave School
Donderdag 14 juni 2018 | 16.15 | Aula, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Promotores: Prof. Raingard Esser en Dr Rina Knoeff
Beschrijving
Bloed, urine, moedermelk, zweet, sperma – wat valt daar nu aan te onderzoeken? Fluid Bodies beargumenteert dat aan het begin van de achttiende eeuw nieuwe onderzoeksmethoden en wetenschappelijke instrumenten de perceptie van de lichaamsvloeistoffen ingrijpend veranderden, wat bijdroeg aan een nieuwe geneeskunde. Terwijl de Paracelsiaanse en Cartesiaanse theorieën de humeurenleer hadden afgewezen, ontwikkelden de Nederlandse hoogleraar Herman Boerhaave (1668–1738) en zijn leerlingen juist een nieuwe waardering voor de lichaamsvloeistoffen. Immers, voor een beter begrip van de fysiologie – voortplanting, spijsvertering, bloedsomloop, transpireren, urineren, etc. – waren de vloeistoffen nodig. Dankzij thermometers en hydrometers, chemische laboratoria om te mengen, en chemische processen als distillatie en fermentatie, kregen artsen nieuwe inzichten in de aard en veranderlijkheid van de lichaamssappen – en daarmee een beter begrip van de fysiologie. De Boerhaave School vond de theorie van de geneeskunde opnieuw uit, nam belangrijke bijdragen mee uit de iatrochemie en mechanische geneeskunde, en vestigde zo een nieuwe, irenische fysiologie van de vloeistoffen.
Tentoonstelling
Tot en met 16 juli 2018 loopt de tentoonstelling Gelukkig Gezond! Histories of Healthy Ageing in het Universiteitsmuseum, Groningen. Volgens gezondheidsadviezen van vóór 1800 hing gezond ouder worden af van de zogenoemde zes non-naturalia: klimaat, dieet, lichaamsbeweging, slaappatronen, emotionele balans en, natuurlijk, het gezonde vasthouden en loslaten van de lichaamssappen. Dit deel van de tentoonstelling daagt bezoekers uit om na te denken over hun toiletgang in vergelijking met vroege ideeën over gezondheid en gezond leven.
Biografie
Ruben Verwaal (Vreeland, 1986) studeerde Wetenschapsgeschiedenis in Utrecht en werkte vervolgens bij de universiteit, het Universiteitsmuseum en Spoorwegmuseum. Voor zijn promotieonderzoek in Groningen verbleef hij voor zes maanden aan de universiteiten in Cambridge, Leiden en Gotha. Meest recent was hij Santorio Fellow for Medical Humanities and Science in Pisa. Tegenwoordig werkt hij als conservator bij het Museum voor Communicatie, Den Haag, en het Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam.