Atelier Wetenschappelijk recenseren – Prof. Floris Cohen (emeritus, Universiteit Utrecht)
Locatie: TBA
Datum: Donderdag 3 november 2022
Aanmelden: Registratie op volgorde van aanmelden. Registratie opent in september.
NB: Deze cursus wordt geheel in het Nederlands gegeven
Wetenschappelijk recenseren
Het schrijven van recensies van wetenschappelijk werk hoort bij de taken van een academicus. Er zitten twee kanten aan. Door de recensie worden vakgenoten op de hoogte gesteld van een nieuwe publicatie. Maar ook gaat het om het beoordelen van de waarde van een bepaalde studie voor het vak. Vroeger was het gebruik dat vooral hoogleraren de recensies in vaktijdschriften voor hun rekening namen. Tegenwoordig komen ook promovendi hiervoor in aanmerking. Een recensie kan een boek maken of breken, en alleen al daarom is het van belang dat een recensent zich verdiept in de eisen en voorwaarden van de kritiek.
Voor het schrijven van recensies van wetenschappelijk werk bestaan geen vaste richtlijnen. Anders dan bij het schrijven van literaire kritieken gaat het bij het recenseren van vakliteratuur niet om esthetische oordelen of smaak. Toch is er ook in de wetenschap een duidelijk verschil tussen goede, matige, slechte en onaanvaardbare recensies. In dit atelier komen vragen aan de orde als ‘Wat zijn maatstaven voor een goede recensie?’ ‘Vergt het recenseren van een wetenschappelijk boek een speciale manier van lezen?’ ‘Hoe vat ik het boek samen op een manier die er recht aan doet?’ ‘Hoe blijf ik een academische toonzetting houden als een boek werkelijk niets voorstelt?’ ‘Hoe bespreek ik een congresbundel of een andere publicatie waaraan meerdere auteurs hebben meegewerkt?’ ‘Wat te doen als ik in het te recenseren boek plagiaat meen tegen te komen?’ ‘Is het toegestaan het boek van een vriend te recenseren?’
Tijdschriften en kranten leggen forse beperkingen op aan recensies. Gewoonlijk staan kranten niet meer dan 500 woorden toe, terwijl ook vaktijdschriften meestal hooguit 1.000 woorden reserveren (alleen voor recensie-artikelen meer, maar dan bespreekt de recensent vaak enige onderling samenhangende boeken). Wat moet er nu op zijn minst in een recensie komen te staan, als er maar zo weinig ruimte beschikbaar is? Aan de hand van recensies die jullie zelf schrijven, gaan we tijdens het atelier gezamenlijk richtlijnen en voorwaarden opstellen, daarbij geholpen door de praktijkervaring van de docent.
Voorbereiding en literatuur
Van elke deelnemer wordt verwacht dat zij of hij van tevoren een recensie schrijft, die we tijdens het atelier met zijn allen kritisch doornemen. Die recensies worden nog vóór het atelier plaatsvindt aan alle deelnemers toegestuurd, zodat iedereen elkaars recensie kan lezen. Dit jaar heeft de docent gekozen voor een boek van Bert Theunissen, ‘Nut en nog eens nut’. Wetenschapsbeelden van Nederlandse natuuronderzoekers, 1800 – 1900. Hilversum: Verloren, 2000. Je moet dit boek zelf aanschaffen (waarschijnlijk heeft de uitgever nog voldoende exemplaren in voorraad), of lenen in een bibliotheek.
Je recensie
De omvang van je recensie is 750 woorden — niet meer, niet veel minder. De taal is Nederlands. Je mag zelf een (fictieve) doelgroep kiezen. Je kunt kiezen voor een vaktijdschrift (bijvoorbeeld Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden), of voor een dagblad (bijv. Trouw), of voor een medium tussen die niveaus in (bijv. De Nederlandse Boekengids). Vermeld bij de recensie welk type doelgroep je op het oog had. Om beïnvloeding te vermijden is het raadzaam reeds gepubliceerde recensies niet vooraf te lezen.
Inleveren opdracht uiterlijk 31 oktober door toezending aan de docent (h.f.cohen@uu.nl) en aan het Huizinga Instituut (huizinga@uu.nl). Tijdig inleveren van deze opdracht is verplicht om deel te mogen nemen aan het atelier op donderdag 3 november. En wie een recensie heeft ingeleverd, verplicht zich daarmee om (behoudens onvoorziene, dringende omstandigheden) daadwerkelijk aan het atelier deel te nemen.
Register (3/10 spaces left)
Bookings are closed for this course.
