Voor de beroemde achttiende-eeuwse schrijfster Elisabeth Wolff vormde de grote aandacht voor kinderen hét verschil tussen haar eeuw en de eeuwen daarvoor. Maar voor historici die zich bezighouden met deze periode, zijn die kinderen soms maar moeilijk te vangen, omdat ze zelf weinig sporen hebben nagelaten, en niet altijd een zichtbare positie innamen in het openbare leven. Dankzij onderzoek (naar onder meer egodocumenten, kinderboeken, schilderijen en archieven) zijn in de afgelopen decennia de verschillende rollen van kinderen beter in beeld gekomen, en weten we bijvoorbeeld dat kinderen een cruciale schakel waren in de opbouw van een democratische staat, en van grote waarde waren voor het koloniale handelsimperium. Het onderzoek is veelal verricht binnen specifieke subdisciplines, zoals de sociaal-economische geschiedenis of de letterkunde. Tijdens het congres van de Werkgroep Achttiende Eeuw komen die lijnen van onderzoek met elkaar in contact, om te zien hoe zij elkaar in een interdisciplinair contact aanvullen en bevragen.
De opstap naar het congres vormt de publicatie van het Jaarboek Achttiende Eeuw over achttiende-eeuwse kinderen (najaar 2025), onder redactie van Feike Dietz en Ramona Negrón. In dit themanummer wordt verkend hoe we een beter of ander begrip te krijgen van het ‘kind’, zowel als een historische categorie (de wandel en waarde van kinderen) als een conceptuele categorie (hoe werkte de factor age als een factor van privilege en onderdrukking, in interactie met bijvoorbeeld gender of race)?
Locatie: Penninckshuis, Deventer
Programma:
10.00-10.30 Inloop en welkom
10:30-11:00 Introductielezing door Feike Dietz & Ramona Negrón: ‘Kinderen in de achttiende eeuw: Dromen, beelden en sporen’
11:00-12:00 Panel 1: ‘Papieren jeugd: kinderen als literaire consumenten en personages
- Wendela de Raat, ‘“Is Pauline niet net het zelfde als de poes?” Het kind en de bezielde soortenrijkdom van De Perponchers Onderwijs voor kinderen (1782)’
- Hendrik Holzmüller, ‘De Duitse receptie van de briefromans van Betje Wolff en Aagje Deken in de context van het debat over de opvoeding van meisjes’
12:00-13:00 Lunch
12:30-13:00 Ledenvergadering Werkgroep Achttiende Eeuw
13:00-14:30 Panel 2: ‘Jeugdige sporen in archieven: ongehoorde stemmen en klinkende stiltes’
- Jessica den Oudsten, ‘Opgroeien in de stad. De jeugd van kinderen met een migratieachtergrond in achttiende-eeuws Amsterdam’
- Camilla de Koning, ‘“No Obey”. Jeugd, zelfbeschikking en de huwelijksmarkt in koloniaal Virginia’
- Alexander van der Meer, ‘“Uit Europeesch bloed afkomstig”: etniciteit, religie en controle in het achttiende-eeuwse weeshuis van Batavia’
14:30-15:00 Theepauze
15:00-16:00 Round table: ‘Kansen voor kind- en leeftijdsbenaderingen in het historische onderzoek’: pitches & gesprek
- Met: Ariadne Schmidt, Tessa de Boer, Alan Moss, Josephina de Fouw (onder voorbehoud), Antonia Weiss (onder voorbehoud)
16:00 Bezoek Speelgoedmuseum
De kosten voor deelname aan het congres bedragen 15 euro voor leden van de werkgroep, 30 euro voor niet-leden, 35 euro voor nieuwe leden, 20 euro voor studenten en 15 euro voor leden van sponsoren. Aanmelden kan hier.
Meer informatie vind je hier.